اجماع تشرفیاجماع تشرفی، بیان رأی معصوم - حاصل از تشرّف به محضر امام عصر (علیه‌السلام) - در قالب اجماع است. ۱ - منظور از اجماع تشرفیاجماع تشرفی در جایی است که فقیهی در زمان غیبت امام معصوم (علیه‌السلام) به خدمت آن حضرت مشرف شود و رأی معصوم (علیه‌السلام) را در مسئله‌ای بشنود، ولی به هنگام باز گویی رأی معصوم، نگوید که من خود از امام شنیده‌ام - زیرا در زمان غیبت کبری ، قولِ مدعی رؤیت ، محکوم به کذب است - بلکه در قالب ادعای اجماع، به این نکته اشاره کند که رأی معصوم را احراز کرده است. این گونه موارد برای « مقدس اردبیلی » و « سید مهدی بحرالعلوم » اتفاق افتاده و نقل شده است؛ از این رو احتمال داده می‌شود که آن چه در کلام ایشان به عنوان اجماع آمده است، اجماع تشرفی باشد. ۲ - ادله اجماع تشرفیاجماع تشرفی به لحاظ وحدت راوی ، همانند اجماع منقول است و کسانی که خبر واحد را حجت نمی‌دانند، یا ادله حجیت خبر واحد را، شامل اجماع منقول نمی‌دانند، اجماع تشرفی را نیز حجت نمی‌دانند؛ ولی کسانی که خبر واحد را مطلقاً حجت می‌دانند، اجماع تشرفی را نیز دارای اعتبار و حجت می‌دانند. ۳ - علت تردید در اجماع تشرفیعلت تردید در حجیت اجماع تشرفی آن است که انسان ممکن است به صرف ادعای چنین اجماعی نتواند قطع به تشرف و یقین به رأی امام (علیه‌السلام) پیدا کند، وگرنه چنان چه از اجماع تشرفی قطع به قول امام (علیه‌السلام) حاصل شود، همین قطع حجیت داشته و دیگر نیازی به حجیت اجماع نیست. [۱]
جناتی، محمد ابراهیم، منابع اجتهاد (از دیدگاه مذاهب اسلامی)، ج۲۰۰، ص۲۱۸.
[۲]
شیرازی، محمد، الوصول الی کفایة الاصول، ج۳، ص۴۴۲.
[۷]
فاضل لنکرانی، محمد، سیری کامل در اصول فقه، ج۱۰، ص۳۰۱.
۴ - پانویس
۵ - منبعفرهنگنامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۸۸، برگرفته از مقاله «اجماع تشرفی». رده‌های این صفحه : اجماع
|